Onlangs werd me de film Inside Out aanbevolen, een Pixar-film. De film (enkele trailers in de link hieronder) geeft ons een inkijk in ons eigen emotioneel leven. Elke emotie is een deel in ons.
De film is een speelse manier om kinderen met emoties te leren omgaan. Hun eigen emoties maar ook die van de ouders.
Met een duur woord spreken we in dat verband over emotieregulatie. Wat je leert kennen leer je ook te begrijpen en zelf te reguleren. Dat van kindsbeen af leren heeft als grote voordeel: jong geleerd is oud gedaan. Wie dat als kind krijgt aangeleerd ervaart een wereld van verschil in het latere leven. Wat je kent hoef je namelijk niet langer uit angst te onderdrukken.
De-pressie betekent letterlijk onderdrukken van emoties die je niet wilt of durft te voelen.
Elke emotie is een deel en de delen verhouden zich tot elkaar zoals in een familie. Vandaar ook Internal Family Systems (IFS), een manier om je eigen emotioneel landschap te gaan verkennen. Noteer dat elk deel het beste met ons voor heeft.
Kijk eens over welke emoties het zoal gaat. Dat emotionele landschap is een wiel met vele spaken. Het kan sputteren, het kan kletteren. Het kan spaak lopen maar je emoties de kop indrukken is niet gezond. De vorige generaties waren daar zeer bedreven in en wij dragen daar nog de gevolgen van. Emotieregulatie is iets om alsnog te leren.
Onze voorouders hebben vrijwel niets van die soms lastige emoties toegelaten en verwerkt. We mogen hen dat niet kwalijk nemen; ze hadden vaak geen andere keuze. Denk aan de twee opeenvolgende wereldoorlogen. Die mensen hadden andere besognes, honger en andere tekorten bijvoorbeeld.
Wij zitten opgezadeld met die onverwerkte emoties en weten er nauwelijks raad mee. Door overdracht krijgen we aangeleerd om ze te onderdrukken, tegenwoordig ‘geholpen’ door overdreven veel medicatie. We onderdrukken massaal en ook de jongeren doen dat. De huidige prestatiemaatschappij laat ook niet te veel emotioneel leven toe. Je moet er staan. Je moet volhouden. Je moet presteren. Dat neoliberale riedeltje. Het is de illusie die ons gevangen houdt.
Het doet me zeggen dat we met z’n allen een collectieve depressie doormaken. Paul Verhaeghe heeft het zoals Freud over een algemeen gevoel van Onbehagen (De Bezige Bij, 2023). Dat is nog zacht uitgedrukt. Overigens een heel interessant boek! Helemaal geen doemdenken maar wel het juiste denken. Beetje boeddhistisch eigenlijk. Het juiste. Het midden bij Aristoteles.
En nu we toch aan het denken zijn, wat we niet kennen zijn we geneigd te ont-kennen. Emoties die we als kind niet hebben mogen beleven en dus niet kennen, blijven onbekend terrein en het onbekende maakt angstig. Dat is in se zeer menselijk. Het is pas door de angst maar ook verdriet of woede in de ogen te kijken dat de lading eraf gaat, dat het overweldigende ervan wegebt. Als mens zijn we in staat om door de angst heen te ademen.
Over oud verdriet dat zo lastig is om te voelen
- Oud verdriet houdt je gevangen in het kind-bewustzijn waardoor je makkelijk in afhankelijkheid verzeilt.
- Oud verdriet laat je vooral bezig zijn met de pijn van de ander in plaats van de eigen pijn onder ogen te zien.
- Oud verdriet doet je vastzitten in toxische relaties.
- Oud verdriet doet je zorgen voor anderen tot je helemaal leeg en verweesd achterblijft.
- Oud verdriet laat je een leven lang zoeken naar liefde en erkenning.
- Oud verdriet dreigt je helemaal te overspoelen zodra sommige triggers (met een weerhaakje) op je pad verschijnen.
- Oud verdriet laat je voortdurend denken in tekort en in angst om te verliezen.
