Piekeren. Tobben. Veel mensen hebben er last van. Het is geen pretje en het is zonde van de verloren tijd. Bij nader inzien is het slechts een wake-upcall: word wakker uit de hypnotische toestand. Liever nu dan morgen.
Iedereen doet het wel eens, maar meer en meer mensen doen het steeds vaker. Wat maakt dat we zitten te piekeren? Levert het iets op? Omdat we ons zorgen maken over iets dat we per definitie niet onder controle hebben: de toekomst?
Piekeren is tijdverlies maar zo simpel is het natuurlijk niet. Het goedbedoelde advies ‘ge moet dat niet doen’ zet geen zoden aan de dijk. Er is iets dat sterker is dan jezelf.
Om het fenomeen te begrijpen is het goed om een onderscheid te maken tussen onbewuste en bewuste gedachten. De bewuste zijn van jezelf. De onbewuste heb je onbewust geabsorbeerd – dat was in de tijd toen de dieren nog spraken, lees: de kindertijd.
Bewuste en onbewuste gedachten zijn vaak zo tegengesteld aan elkaar dat ze dikwijls een interne oorlog ontketenen
Volgens de bekende Duitse psychotherapeut en hypnotherapeut Werner Meinhold (1944-2019), auteur van onder meer Spectrum van de Hypnose (1986), is die interne oorlog een gevolg van de hypnotische toestand waarin we de eerste drie jaar van ons leven doorbrengen. De impact van die aanvankelijke hypnose is onvoorstelbaar groot. Als kind absorberen we alles, werkelijk alles, ook wat dramatisch slecht is. Die eerste jaren kunnen we niet zelf denken en dus niet filteren wat niet deugt. We kunnen ons die bewustzijnstoestand (thèta) eigenlijk niet zo goed voorstellen.
Twee markante uitspraken van Meinhold.
‘Hypnosis is the consciousness of the old parts of the brain‘
Het betekent letterlijk: hypnose is het bewustzijn van de oudste delen van het brein. De oudste delen zijn de hersenstam en het limbisch systeem. Ze vormen het onbewuste brein, ook wel enigszins misleidend het emotionele brein genoemd. De niet-narratieve, pre-verbale herinneringen zijn erin opgeslagen. Deze zijn niet bereikbaar voor de cognitie. De ratio, die zich over het algemeen de baas waant in het brein, is zelfs geneigd om deze herinneringen te negeren of te ontkennen.
Via hypnose zijn ze wel toegankelijk want dat is namelijk dezelfde bewustzijnstoestand als die waarin ze tot stand kwamen. Via hypnose word je je gaandeweg bewust van wat in het onbewuste brein zit opgeslagen.
‘Who is anxious to enter into hypnosis will never get out of the hypnosis‘
Letterlijk: wie angstig of afkerig staat tegenover hypnose zal nooit kunnen ontsnappen aan de hypnose – krasse uitspraak. Het betekent dat we als kind in een hypnotische bewustzijnstoestand leven, en dat we er niet uit ontsnappen … tot we beginnen te beseffen dat we nog steeds in die hypnose leven. Anders gezegd, hypnose is de bewustzijnstoestand vóór de bewustwording. Volgens Meinhold kan deze hypnose alleen opgeheven worden met hypnose. Met alleen praten zal het in elk geval niet lukken.
Zonder hypnose blijf je in hypnose. Dat is wat Meinhold zegt. Piekeren is een wake-upcall: word je bewust van je onbewuste gedachten.
Voorbeeld. ‘Ik ben niet goed genoeg’ is zo’n typische onbewuste gedachte. Ze werkt erg belemmerend vooral onder stress. Ze lokt onder meer faalangst uit, d.i. angst om de gedachte bevestigd te zien. De angst is een spiegel om je van de gedachte bewust te worden – misschien een leermoment. Bewustwording.
Ander voorbeeld. ‘Er is niet genoeg’ is een typische onbewuste gedachte die voortkomt uit de oorlogsgeneratie. Er wordt gezegd dat ze twee volgende generaties meegaat. De gedachte wordt gespiegeld in bijvoorbeeld de angst voor het tekort. Deze angst kan verslaving uitlokken.
Onbewuste gedachten lokken de belemmeringen en angsten uit waarmee je geconfronteerd wordt (piekeren, faalangst, uitstelgedrag et cetera)
