Je kunt maar beter twee keer nadenken voor je naast een zombie op het bankje gaat zitten. Je bent wel welkom. De vriendelijkheid heeft hij niet verleerd, of is dat ook fake?
Op de foto – neem maar plaats – is de man te zien die de laatste veertig jaar, het moet zowat het begin van de medicalisering zijn geweest, antidepressiva heeft geslikt. Elke dag de vertrouwde dosis en zoals je merkt, het heeft gewerkt! Hij is niet meer depressief. Hij voelt helemaal niets meer, geen angst meer, geen plezier meer, geen leven meer. Versteend tot een homo zombie.
Oef, het is fictie. Maar de realiteit wordt erger als we zo voortdoen.
Het is in zwang in deze bizarre tijden, satire, een hyperbool, een liederlijke overdrijving. Hier lijkt het gepermitteerd: we weten nog weinig over de effecten van langetermijngebruik van verdovende medicatie. De realiteit laat de effecten in versneld tempo zien. Zogenoemde zombiedrugs doen je veel sneller ter plekke verstenen. Het is zichtbaar dat die spullen werken, behalve bij de zombie zelf. Ze lijken ons op iets te willen wijzen, iets dat we niet willen maar zich toch onder het maaiveld voltrekt. Dr. Peter Levine spreekt al veertig jaar over theliving dead. Ze komen eraan. We worden ze.
De mens, de angstige homo sapiens, versteent tot een homo zombie, als we zo voortdoen. Nooit meer angstig. Nooit meer depressief. Dan is het alleen nog wachten op Godot. Lap, nog langere wachtlijsten!
Medicatie is levensnoodzakelijk voor de mensen die medicatie nodig hebben. Dat is in se een kleine minderheid terwijl de slinger volledig is doorgeslagen. Er gaan zelfs stemmen op om dat spul aan het drinkwater toe te voegen. De farma is tegen. Satire! Er moet ook van alles onderdrukt omdat we er geen weg mee weten. We hebben geleerd om het menselijk lijden aan de kant te schuiven, niet te mogen voelen. We hebben geleerd om alle lastigheden de kop in te drukken.
Satire is een hyperbool, soms om iets sneller duidelijk te maken, soms om de mensen een bewustzijn te schoppen, soms om een diepe verscheurdheid aan het licht te brengen.
Antidepressiva dienen om trauma te onderdrukken. Ze werken enkel symptomatisch. Ze nemen geen oorzaken weg. Wat je onderdrukt wordt intussen alleen maar groter. Niet tot de bom barst maar totdat je versteend achterblijft. Trauma is het tegengestelde van vitaliteit.
Veertig jaar lang is de man op zoek geweest naar wat vermeend geluk. Mocht hij nog kunnen spreken, hij zou zich misschien afvragen hoe de medicalisering in deze bizarre tijden zo uit de hand is kunnen lopen. Zombies spreken helaas niet meer, al beseffen ze dat zelf niet. Verdoving neemt alle besef weg. Van autonoom denken is geen sprake meer.
Huisartsen kunnen wel getuigen hoe verslaafd de mensen wel zijn aan de medicatie die ze zelf (moeten) voorschrijven. De kwadratuur van de cirkel.Wie verslaafd is kan niet meer zonder. De alternatieven zijn er, de wachtlijsten ook en er is duidelijk een monopolievorming bezig onder het goedkeurend oog van de overheid. Er is alleen terugbetaling onder strikte voorwaarden, waardoor de wachttijden nog langer worden, en de klachten nog groter. Medicatie wordt dan het spreekwoordelijke doekje voor het bloeden. Kwadratuur van de cirkel, opnieuw. Bovendien zit het zo in onze cultuur ingebakken dat klachten onmiddellijk moeten opgelost. Klachten zijn signalen, dat leren we niet.
De gezondheidszorg is na veertig jaar een machtsbastion geworden, hand in hand met de andere machtsblokken. De hulpbehoevende mens blijft op zijn honger zitten. Vele therapeuten zien hun praktijk uiteenvallen of zijn intussen zelf uitgevallen. De coaches zijn er zonder onderscheid zo goed als uitgeflikkerd, mede met dank aan de would-be journalisten achter Factcheckers. Dame en heren, doe maar een rondje op de redactievloer met een pluim in uw gat. Geen satire, u haalt nog de pers. Komaan, een paar ideeën. Ga eens op zoek naar psychologen die geen inlevend gesprek kunnen aanknopen, of ga eens op zoek naar psychiaters die antidepressiva voorschrijven en niets anders. Even snel te vinden als de huis-tuin-en-keukencoaches.
“Gaan we naast 2,3 miljoen benzo-gebruikers en de 1,2 miljoen gebruikers van antidepressiva een therapeut zetten,” vraagt psychiater Stephan Claes (KU Leuven) zich af. Of toch bij het drinkwater doen? Er zou wel een “zeker stress-dempend effect zijn.” Dat is toch al iets. – Claes, S. (2023). De gestreste samenleving: Waarom we alles hebben en toch ziek worden. Lannoo Meulenhoff.
Enige nuance is natuurlijk wel op z’n plaats. “Antidepressiva zijn goede geneesmiddelen voor ernstige depressies,” aldus Claes. Maar uit de cijfers blijkt ook dat ongeveer 12 procent van de bevolking ze neemt, wat 2 à 3 keer meer is dan medisch aangewezen. Het is meteen een definitie van medicalisering: veel meer gebruik dan medisch verantwoord.
Wat antidepressiva en angstremmers op de lange termijn zullen aanrichten blijft koffiedik kijken. Gewenning zeker, verslaving misschien. Het gaat sneller dan je denkt. Wat we ook zeker weten is dat ze het gevoelsleven volledig gaan afvlakken. Er zijn geen laagtes meer maar ook geen hoogtes. Alles wordt vlak en monotoon.
Als er al verbinding met het lichaam was dan mag je het na de pillen wel op je buik schrijven. Je voelt je eigen (pijn)lichaam niet meer. Het is verdoofd, soms voorgoed. Trauma, de onzichtbare gevolgen ervan, zorgt ervoor dat je gevoel is afgesneden en antidepressiva doen er nog een schepje bovenop. Na het stoppen zijn er bovendien soms zulke onwezenlijke ontwenningsverschijnselen, die je zo angstig kunnen maken dat een blijvende angst voor de angst ontstaat en je blijft slikken. Lees: je bent een vogel voor de kat, een zombie voor het leven. Er is een radicale omslag nodig.
Natuurlijk, het kan altijd erger. De werkelijkheid overtreft soms alle hyperbolen.
“Ik zie steeds vaker verwarde mensen op straat. Dat is het gevolg van de lange wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg en van de groeiende groep daklozen.” – Tim ’S Jongers in DS 27 juli
Twee begrippen zijn volgens mij essentieel in het leven: welzijn en bewustwording. In het eerste deel van je leven ga je dikwijls al je pijlen richten op welvaart. Na verloop van tijd moet je vaststellen dat de welvaart er misschien is maar dat je niet verder kunt zonder welzijn. Dat is een punt van bewustwording, een point of no return. Ik kies daarbij voor een holistische visie. Als mens ben je een geheel (holos) van lichaam en geest en je maakt als geheel deel uit van grotere gehelen. Je ontdekt ook maar jezelf in verbinding met de ander.
