Dit gaat over iets wat we allemaal meemaken. We durven op een bepaald moment in ons leven en al vrij vroeg niet meer te voelen. Het kan gewoon niet meer.
Het gebeurt in de kindertijd en daardoor valt het niet een twee drie weer om te keren. We moeten het doen. Er zit niets anders op, om te overleven in de omstandigheden zoals ze ons worden voorgeschoteld. Het overkomt ons. Een kind heeft niet te kiezen. We zijn de eerste jaren ook honderd procent afhankelijk. We kopiëren wat er te kopiëren valt en we kopiëren ook wat er niet of te weinig is. Zo gaat het in de biologie en zo gaat het in de biologieles die het leven ook is. Het zit in ons besturingssysteem. Van alle zoogdieren is de mens de soort die de nestwarmte het langst nodig heeft. Er is sprake van duizend dagen tot zeven jaar en meer. Het brein is pas volgroeid wanneer de grens van vijfentwintig jaar is bereikt.
Naast de fysieke afweer, onze immuniteit, dat klinkt bekend, zijn we ook uitgerust met een ingebouwde psychische afweer. Daar leren we niets over op school. Het lichaam houdt mogelijke virussen buiten en de geest weert af wat we intuïtief als schadelijk ervaren. Ons bewustzijn neemt die taak op zich. Hoe ingenieus is dat! Wat schadelijk is en nog niet kan worden verwerkt, wordt afgesplitst en verdwijnt daardoor ondergronds, in het onderbewuste. Waiting to be heard. Vaak wordt het wachten op Godot.
Het is alsof het menselijk bewustzijn een waas van zelfbescherming installeert.
Het gebeurt bij iedereen. We bakenen ons gevoelsleven af. Er lijkt sprake te zijn van een tussenschot tussen hart en hoofd. Het lijkt op een verhuis van hart naar hoofd. Ter hoogte van het bewustzijn zijn er delen die niet kunnen worden gevoeld, zoals schuld en schaamte en vaak ook erge angsten. Ze worden ook niet gevoeld. Het is alsof het menselijk bewustzijn een waas van zelfbescherming installeert. Niemand heeft er schuld aan, echt niemand. Om te overleven vervangen we het voelen door het denken. We evolueren van hart naar hoofd en daar is en blijft het veilig, soms een leven lang. We blijven zoeken naar die veiligheid, eigenlijk om het leven zelf te overleven. Angst is daarbij de grote drijfveer en dat is maar goed ook. Anders zouden we het levenslied niet te lang uitzingen.
Het hoofd wordt een veilige thuishaven, aanvankelijk uit noodzaak, later omdat we van niet beter weten. Afsplitsing gebeurt onbewust. We lopen meer blauwe plekken op dan we denken. We willen die pijn niet voelen. We lopen ervan weg. We zoeken de nestwarmte in ons hoofd en elders uiteraard ook, onder meer in verslavend gedrag. Ons kloppend hart, de boezemvriend van ons innerlijk kind, zit intussen als een verlatene te janken. De zoekende mens is dikwijls een treurwilg.
Take care out there!
Jezelf niet echt voelen zet bepaalde valkuilen wagenwijd open. Laten we niet vergeten, al wist ik dat vroeger ook niet, dat kwaadaardige en/of zwaar beschadigde mensen voortdurend op zoek zijn naar gewillige prooien. Take care out there!
We zijn en blijven grotendeels onbewuste wezens, die geheel op eigen tempo naar meer bewustzijn evolueren, of niet. Soms zijn er ook regelrechte beperkingen mee gemoeid. Het is meer biologie dan psychologie. Het gaat wel over psychologische processen. Kennis over die processen is de eerste stap in zelfontwikkeling. Zelfkennis is tegelijk ook mensenkennis.
Ken jezelf. De Oudgriekse cirkel is rond. Het aforisme – γνῶθι σεαυτόν / gnōthi seauton – stond in steen gebeiteld op de tempel van Apollo in het oude Delphi. Filosofe Tinneke Beeckman schreef er recent een fijnzinnig boek over, Ken jezelf, uitgegeven bij Boom, 2023.
Echte zelfzorg veronderstelt zelfinzicht verwerven. Zelfinzicht is de voorwaarde voor welzijn.
Er is een herstelbeweging nodig, van hoofd naar hart en weer terug. Hartcoherentie. Misschien zorgt de levensstroom zelf wel voor dat broodnodige herstel. Het zwaar vermoeide hoofd heeft redenen te over om zichzelf te ruste te leggen en opnieuw de dialoog aan te knopen met het kloppend hart. Met een hoofd op pootjes geraak je niet ver in de levenswandel.
Volgens auteur en historicus Yuval Harari, onder meer bekend van zijn boek Sapiens, moeten we meer moeite doen om tot zelfinzicht te komen.
“Mensen zijn zo makkelijk te manipuleren omdat ze zichzelf niet goed kennen. Ze vertrouwen op alles wat er in hun geest omhoog flopt.”
Volgens auteur en historicus Yuval Harari, onder meer bekend van zijn boek Sapiens, moeten we meer moeite doen om tot zelfinzicht te komen: “Mensen zijn zo makkelijk te manipuleren omdat ze zichzelf niet goed kennen. Ze vertrouwen op alles wat er in hun geest omhoog flopt.”
Met dank aan Claudine Van Himste voor de inspirerende babbel.
