Als we maar kunnen denken of doen alsof we aan het denken zijn, zei de caféfilosoof, en hij dacht er het zijne van. Hij lardeerde zijn toogpraat met enkele passende citaten.
Alles wat je denkt, denk je zelf. Het is een waarheid als een koe. Wanneer anderen in je plaats beginnen te denken, dan kom je op glad ijs terecht, en in een afhankelijkheid. Dan wordt het manipulatief.
Je denken speelt zich af in je eigen hoofd en niet in dat van een ander. Nog zo’n evidentie. We weten simpelweg niet wat er zich in het hoofd van een ander afspeelt, al denken we dat wel te weten. Het is onbegonnen werk om het te bedenken.
We maken er ons wel grote zorgen over en we fantaseren: wat gaan de mensen wel niet denken?!
Wees gerust, mensen zijn met hun eigen zaakjes bezig. Het zijn er de tijden voor. Het wordt meer en meer een halszaak om te overleven en niet achtergelaten te worden door de groep, zijnde de samenleving. De instincten zijn weer aan zet. De mens in nood is en blijft een dier.
Al denkend over wat de anderen over ons denken, tobben we wat af. We piekeren ons suf. Met de tijd die zo verloren gaat, zouden we makkelijk een wereldreis kunnen maken.
“Hoe kun je nu rechtlijnig denken in een ronde schedel”
Diana Ozon, Nederlandse dichteres
Ook als je denkt liever niet veel na te denken, ben je toch aan het denken maar dan overwegend onbewust. Je herkauwt dan vooral wat je ooit is ingelepeld. Koeien doen dat ook en ze doen dat goed. Ezels zijn al een stuk slimmer. Af en toe een grapje moet wel kunnen, niet?
Bij uitbreiding kan het interessant zijn om eens door deze onbewust denkende bril naar de huidige tijd te kijken. Er is echt van alles dat ons lijkt te overkomen, dat ons onbewust in beslag neemt en angst aanjaagt. Het is een dieperliggende angst die telkens wordt aangeraakt.
Het zijn onbewuste tijden, zei mijn dementerende moeder zaliger. Dementie is misschien wel de ultieme bescherming tegen deze veel te harde wereld.
“Ik denk nooit, het is te vermoeiend, maar áls ik denk, denk ik aan niets”
Georges Courteline, Frans romancier en dramaturg
Het komt erop aan het denken zo veel mogelijk in het bewustzijn te brengen, niet zomaar onbewust te laten. Dat doe je het liefst tijdens het leven, of niet. Je kunt het ook volledig overlaten aan de volgende generatie, en dat doe je dan ook weer zeer onbewust. Zij zitten dan met de gebakken peren.
Dit kiezen of erover beslissen doe je zelden of nooit bewust. Dat blijkt ontegensprekelijk uit scans van het menselijk brein. Tiens, we kunnen er dus wel in kijken, maar vooralsnog niet met het blote oog. De scan laat zien hoe de vork aan de steel zit. Zo blijkt dat we qua onbewust leven nauwelijks verschillen van onze dierlijke vrienden, ik bedoel: onze vrienden de dieren. We zeggen dan dat we irrationele wezens zijn. Neen, we zijn onbewuste wezens.
Tot slot, en dit is pas een lastige. Alles wat je denkt ben je zelf. Ons denken is een reflectie van onszelf. Het impliceert tegelijk dat je door anders te denken ook zelf verandert en evolueert. Het is een gedachte-experiment. Probeer maar eens een dag op die manier naar jezelf te kijken en je zult verbaasd zijn wat je allemaal over jezelf te weten komt. Er valt nog zoveel te ontdekken. Je krijgt meer zicht op je blinde vlek.
Voorbeeld. Wie zich afgewezen voelt, gaat om te beginnen door een hevige pijn, zeker als er geen troost of zacht kussentje in de buurt is. Na de pijn kan dan wel het inzicht komen. Je afgewezen voelen is een onbewuste reflectie van jezelf afwijzen, jezelf niet goed genoeg vinden. Het is alsof deze beperkende gedachte telkens bewaarheid wordt.
Socrates zei het al: de wijsheid komt van binnen, niet van buiten.
Denk daar maar eens over na. Het eigenlijke denken begint pas wanneer je begint te denken over je denken. Dan pas kun je afstand nemen van je gedachten. Daar word je rustig van.
“Eenzijdig denken is ook een specialisatie”
Wieslaw Brudzinski, Pools auteur
Het zijn verwarrende tijden en het zijn oneindig gespecialiseerde tijden. Misschien is er wel een verband.
